• • • EMIR
EMIR (European Market Infrastructure Regulation) to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 04.07.2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji, które weszło w życie 16.08.2012 r.
Rozporządzenie ma skutek bezpośredni we wszystkich Państwach Członkowskich, co oznacza, że jego przepisy bezpośrednio nakładają obowiązki m.in. na polskie podmioty (przedsiębiorców) zawierających transakcje pochodne.
Celem wprowadzenia EMIR jest ograniczenie ryzyka kredytowego kontrahenta, co w przyszłości zapobiec ma występowaniu kryzysów na rynkach finansowych.
Trigon Dom Maklerski S.A. przedstawia broszurę informacyjną obejmującą podstawowe informacje dotyczące Rozporządzenia EMIR oraz pozostałych delegowanych i wykonawczych aktów prawnych.
I. Podmioty objęte EMIR
EMIR stosuje się do przedsiębiorstw mających siedzibę w Unii Europejskiej, przy czym EMIR różnicuje wymogi dla poszczególnych podmiotów w zależności od kategorii, do jakiej dany przedsiębiorca należy zgodnie z EMIR. Przedsiębiorstwa podlegające EMIR łącznie zwane są dalej Kontrahentami.
EMIR dzieli przedsiębiorstwa na następujące kategorie:
a/ Kontrahenci finansowi FC
firmy inwestycyjne, instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, UCITS i ich spółki zarządzające, instytucje pracowniczych programów emerytalnych oraz alternatywne fundusze inwestycyjne zarządzane przez zarządców alternatywnych funduszy inwestycyjnych – pod warunkiem udzielenia im właściwego zezwolenia zgodnie z dyrektywą unijną.
b/ Kontrahenci niefinansowi NFC
podmioty mające siedzibę w Unii Europejskiej, które nie są kontrahentami finansowymi ani izbami rozliczeniowymi. Kontrahenci niefinansowi podzieleni są na kontrahentów, którzy podlegają obowiązkowi rozliczania transakcji w izbach (NFC+) oraz takich, których temu obowiązkowi nie podlegają (NFC-).
c/ Kontrahenci niefinansowi NFC+
są to podmioty, które przekroczyły progi określone w rozporządzeniu, oparte na średniej pozycji kontrahenta w instrumentach pochodnych w okresie 30 dni roboczych.
EMIR definiuje następujące progi uzależnione od konkretnych klas aktywów:
Klasa instrumentów |
Próg po przekroczeniu którego Kontrahent NFC uzyska status Kontrahenta NFC+ |
Kredytowe instrumenty pochodne | 1 mld EUR |
Akcyjne instrumenty pochodne | 1 mld EUR |
Instrumenty pochodne stopy procentowej | 3 mld EUR |
Walutowe instrumenty pochodne | 3 mld EUR |
Towarowe kontrakty pochodne i inne niż ww. | 3 mld EUR |
Przekroczenie progu dla jednej z klas instrumentów oznacza konieczność rozliczania transakcji w izbach rozliczeniowych wobec wszystkich klas instrumentów, które podlegają obowiązkowi rozliczania, nawet jeśli w stosunku do innych klas progi nie zostały przekroczone.
d/ Kontrahenci centralni CCP
autoryzowane izby rozliczeniowe, które działają pomiędzy kontrahentami kontraktów, stając się nabywcą dla każdego sprzedawcy i sprzedawcą dla każdego nabywcy. Rolą CCP jest odpowiednie zarządzanie ryzykiem, które może się ujawnić w momencie gdy jeden z kontrahentów nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań.
II. Rozliczanie transakcji w CCP
Jednym z podstawowych wymogów EMIR jest konieczność rozliczania niektórych transakcji pochodnych na rynku OTC za pośrednictwem izb rozliczeniowych CCP.
Transakcje mogą być bezpośrednio rozliczane w izbach tylko przez podmioty, które posiadają status członka rozliczającego w danej izbie. Pozostałe podmioty mogą rozliczać transakcje za pośrednictwem członków rozliczających, którzy świadczą usługę pośrednictwa
III. Repozytorium
Obowiązek raportowy można spełniać samodzielnie, uczestnicząc i raportując zawierane kontrakty bezpośrednio do jednego z repozytoriów transakcji, albo delegować obowiązek raportowy innemu podmiotowi.
W Polsce można dokonać zgłoszenia do autoryzowanego repozytorium Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. (KDPW_TR) wszystkich rodzajów kontraktów pochodnych objętych obowiązkiem raportowania zawieranych na rynku regulowanym oraz OTC.
Kontrahent delegujący obowiązek na inny podmiot pozostaje nadal odpowiedzialny za poprawne raportowania transakcji obejmujące między innymi: przekazanie raportu, informacje zamieszczone w raporcie lub szczegóły transakcji.
Dane dotyczące każdego z zawartych kontraktów pochodnych ich modyfikacjach lub rozwiązaniu należy raportować do właściwego repozytorium nie później niż w dniu roboczym następującym po zawarciu, zmianie lub rozwiązaniu kontraktu (T+1).
IV. Sankcje
Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi (art. 173a i art. 173b) przewiduje możliwość nałożenia sankcji na kontrahentów, którzy nie wykonują lub nienależycie wykonują obowiązki wynikające z EMIR.
V. EMIR Refit
EMIR Refit to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/834 z dnia 20 maja 2019 r., które weszło w życie 17 czerwca 2019 r., zmieniającej rozporządzenie (UE) nr 648/2012 w odniesieniu do obowiązku rozliczania, zawieszenia obowiązku rozliczania, wymogów dotyczących zgłaszania, technik ograniczania ryzyka związanego z kontraktami pochodnymi będącymi przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które nie są rozliczane przez kontrahenta centralnego, rejestracji repozytoriów transakcji i nadzoru nad nimi, a także wymogów dotyczących repozytoriów transakcji.
Celem EMIR Refit jest uproszczenie niektórych obowiązków wynikających z rozporządzenia EMIR oraz wprowadzenie bardziej proporcjonalnego podejścia do obciążeń regulacyjnych wobec podmiotów o niskim wolumenie działalności na rynkach finansowych.
Zmiany, które wprowadził EMIR Refit:
Zmiana definicji kontrahenta finansowego (FC)
rozszerzenie katalog podmiotów uznawanych za kontrahentów finansowych o alternatywne fundusze inwestycyjne (AFI) mające siedzibę w UE, albo których ZAFI otrzymali zezwolenie lub zostali zarejestrowani zgodnie z dyrektywą AIFMD.
Wprowadzenie pojęcia małego kontrahenta finansowego (small financial counterparty, SFC)
podmioty należące do tej kategorii kontrahentów zwolnione są z obowiązku centralnego rozliczania transakcji, jednak zobowiązane zostają do stosowania technik ograniczania ryzyka, w szczególności podlegają obowiązkowi wymiany zabezpieczeń. Rozróżnienie pomiędzy FC a SFC następować będzie według tych samych progów, jakie stosowane są dla kontrahentów niefinansowych
Nowe zasady podlegania przez kontrahentów obowiązkowi centralnego rozliczania transakcji
- kontrahenci finansowi oraz kontrahenci niefinansowi, którzy nie będą obliczać swojej zagregowanej średniej pozycji w kontraktach pochodnych na koniec miesiąca za poprzednie 12 miesięcy,
- kontrahenci finansowi, którzy przekroczą dowolny z progów wiążących się z obowiązkiem rozliczania, będą zobowiązani do centralnego rozliczania wszystkich kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, dotyczących jakiejkolwiek klasy instrumentów pochodnych,
- kontrahenci niefinansowi, którzy przekroczą progi w odniesieniu do co najmniej jednej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, będą zobowiązani do centralnego rozliczania kontraktów dotyczących tych klas aktywów, w odniesieniu do których przekroczono progi wiążące się z obowiązkiem rozliczania.
Obowiązkowe raportowanie
- kontrahenci finansowi będą ponosić wyłączną odpowiedzialność za zgłaszanie w imieniu obu kontrahentów danych do repozytorium transakcji zawartych z kontrahentami NFC.
Zastrzeżenia
Powyższa broszura została stworzona w dobrej wierze według stanu prawnego na dzień 28.01.2014 r., stanowi kompendium podstawowych danych dotyczących reżimu prawnego EMIR i ma charakter wyłącznie informacyjny. Trigon Dom Maklerski S.A. nie jest uprawniony oraz nie świadczy usług doradztwa prawnego a zamieszczoną treść sporządzono między innymi na podstawie ogólnie dostępnych materiałów Komisji Nadzoru Finansowego, ESMA oraz Komisji Europejskiej. Trigon Dom Maklerski S.A. rekomenduje zapoznanie się z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (EMIR), wszystkimi aktami prawnymi wykonawczymi i delegowanymi oraz z materiałami edukacyjnymi i informacyjnymi wydawanymi przez KNF, ESMA oraz Komisję Europejską.
Trigon Dom Maklerski S.A. nie ponosi odpowiedzialności za działania lub zaniechania klienta a w szczególności poniesione przez klienta szkody, utracone korzyści lub nałożone na klienta kary wynikające pośrednio lub bezpośrednio ze stosowania rozporządzenia EMIR oraz delegowanych i wykonawczych aktów prawnych.